Deri nė
mes tė shekullit tė ardhshėm, popullsia
e botės do tė shtohet me 2 deri 3
miliardė banorė tė tjerė, duke arritur
nė 9 miliardė banorė. Gjysma e kėsaj
shtese do tė vijė nga njė numėr i vogėl
vendesh, shumica nė rajonet nė zhvillim.
Demografėt
thonė se pas 45 vjetėsh, gjysma e
popullsisė sė botės do tė jetė e
pėrqėndruar nė vende tė tilla si India,
Kina, Pakistani, Nigeria, Indonezia dhe
Bangladeshi.
India
ėshtė vendi me rritjen mė tė madhe, me
rreth njė-tė-pestėn e shtesės sė
popullsisė sot, thotė Joseph Chamie,
drejtor i Qendrės Studimore pėr Migrimin
me seli nė Nju Jork.
Pėr 25
vjet ai ka qenė Drejtor i Zyrės sė
OKB-sė pėr Popullsinė.
Bota sot
rritet me 76 milionė banorė nė vit, dhe
njė-e-pesta e kėsaj rritjeje vjen nga
India. Nė vend tė dytė ėshtė Kina me 10
pėrqind dhe Pakistani me 4 pėrqind.
Pėr dallim,
rreth 50 vende tė tjera do tė shėnojnė
rėnie tė numrit tė popullsisė. Federata
Ruse pritet tė shėnojė humbjen mė tė
madhe nė vlerė absolute, rreth 31
milionė banorė, e pasuar nga Ukraina me
njė humbje 20 milionė dhe Japonia me 16
milionė.
Rėnia e
popullsisė sė Ukrainės ėshtė shqetėsuese,
pasi ajo pėrbėn 43 pėrqind tė popullsisė
sė saj. Nė pėrgjithėsi, popullsia e
botės por shėnon rritje, por sipas
demografėve, ritmi i shtimit ėshtė ulur.
Sipas tyre
qė nga vitet 70, familjet pothuajse
kudo nė botė kanė mė pak fėmijė, pėr
shkak tė zgjedhjes qė bėjnė vetė ēiftet,
por edhe pėr shkak tė metodave tė
planifikimit familjar.
Jay
Keller, demograf me organizatėn
jo-qeveritare, Lidhja e Popullsisė,
thotė se shtimi i pakufizuar i
popullsisė, do tė ishte njė barė edhe mė
e madhe mbi burimet tashmė tė ralla nė
shumė vende nė zhvillim.
Ajo qė na
shqetėson mė shumė ėshtė shtimi i
shpejtė i popullsisė nė vendet qė janė
mė pak tė afta ta pėrballojnė kėtė
rritje. Pėr njė vend qė e ka tė vėshtirė
tė sigurojė ushqim dhe arėsim pėr
popullsinė e tanishme, shtimi i lartė,
nė disa raste me 50 pėrqind, gjatė 25
35 vjetėve tė ardhshėm, e bėn gjendjen
edhe mė tė vėshtirė, thotė zoti
Keller.
Nė disa
vende, thotė demografi, njerėzit po
lėvizin drejt zonave urbane, duke
krijuar tė ashtuquajturat mega-qytete,
si nė Tokio, Shangai, Meksiko, dhe San
Paulo, duke vėnė kėshtu nė rrezik
mjedisin dhe burimet.
Por shumė
analistė janė optimistė, duke vėnė nė
dukje pėrmirėsimet e ndjeshme tė
kushteve tė jetesės gjatė dekadave tė
fundit. Nė pėrgjithėsi vdekshmėria ėshtė
ulur dhe jetėgjatėsia ėshtė shtuar.
Demografėt
thonė se deri nė vitin 2050,
jetėgjatėsia nė botė pritet tė rritet me
10 vjet. Por siē shpjegon William Butz,
i Byrosė sė Referencave tė Popullsisė,
kjo po ashtu do tė thotė se popullsia
gradualisht po plaket.
Kjo ėshtė
pjesėrisht pėr shkak tė Kinės qė ka
njė-tė-pestėn e popullsisė. Dhe
popullsia e Kinės po plaket, pėr shkak
tė rėnies sė lindjeve gjatė dekadave tė
fundit. Por nuk ėshtė vetėm Kina. Nė
Amerikė, nė vendet perėndimore, lindjet
janė pakėsuar, thotė zoti Butz.
Deri nga
mesi i kėtij shekulli, grup-mosha mbi 65
vjeēare pritet tė dyfishohet, nga 7
pėrqind tė popullsisė qė pėrbėn sot, nė
15 pėrqind. Analistėt parashikojnė qė
bota nė tė ardhmen do tė ndeshet me
sfida demografike, por shtojnė ata,
historia tregon se problemet mund tė
kapėrcehen pėrmes politikave tė
informuara dhe njė planifikimi tė
kujdesshėm pėr tė ardhmen.
|